มารู้จักเครื่องมือช่าง
“ตะไบ (Files)” กันเถ๊อะ
สำหรับวันนี้เราจะมาพูดถึงเครื่องมือช่างที่มีชื่อว่า
“ตะไบ” กันนะครับ
ตะไบ คือ
เครื่องมือที่ทำมาจากเหล็กกล้าคาร์บอนสูง ใช้เป็นเครื่องมือสำหรับการขัดแต่งผิว
หรือปาดหน้าชิ้นงานที่ต้องการขจัดเนื้อโลหะทิ้งไปไม่มากนัก ดังนั้น การตะไบ
ก็คงจะหมายถึง
การตัดเฉือนผิววัสดุงานออกในลักษณะการถากหรือขูดเพื่อลดขนาดของชิ้นงานหรือเพื่อปรับแต่งชิ้นงานให้เรียบร้อยตามความต้องการ
ตะไบ
เป็นเครื่องมือช่างพื้นฐานที่ทำจากเครื่องมือ (Tool Steel) โดยการนำไปขึ้นรูปแล้วนำไปชุบแข็ง(Hardening)
ที่ผิวหน้าของตะไบจะมีคมตัดที่เรียกว่า ฟันตะไบ
โดยที่ฟันตะไบเหล่านี้จะเรียงเป็นแถวขนานกันไปตลอดความยาวก้านของตะไบ
และแถวของตะไบนี้จะทำมุมเอียงกับขอบตะไบด้วยครับ
ตะไบประกอบไปด้วยส่วนต่างๆที่สำคัญ 5 ส่วน ดังนี้
1. หน้าตะไบ (Face) เป็นพื้นผิวที่จะถูกเครื่องจักรกลขึ้นรูปให้มีคมตัดของตะไบเรียงเป็นแถวซ้อนกันไปตลอดความยาวของหน้าตะไบ
2. ขอบตะไบ (Edge) เป็นความหนาของตะไบที่ขอบของตะไบจะมี 2 ชนิด
2.1 ขอบข้างเรียบ
ใช้สำหรับตะไบงานที่ไม่ต้องการให้บอบข้างของตะไบตัดเฉือนเกินเนื้องานขณะที่ปฏิบัติงานตะไบ
2.2 ขอบข้างมีคม
โดยจะมีลักษณะเป็นฟันหยาบๆใช้สำหรับขูดผิวงานเพื่อขูดสนิมหรือสิ่งสกปรกที่ผิวหน้างานก่อนลงมือปฏิบัติงาน
3. ปลายตะไบ
(Tip)
เป็นส่วนที่อยู่ปลายสุดของตะไบสำหรับใช้มือข้างที่ไม่ถนัดประคองหรืออกแรงกดเพื่อให้คมตะไบกินเนื้อวัสดุงานมาก-น้อย ตามต้องการ
4. โคนตะไบ (Heel) เป็นส่วนที่พิมพ์สัญลักษณ์ยี่ห้อตะไบและแหล่งที่ผลิต อยู่ส่วนปลายด้านล่างของผิวหน้าตะไบติดกับกั่นตะไบ
ที่บริเวณโคนตะไบจะไม่มีฟันตะไบอยู่
5. ความยาวตะไบ
(Length)
ความยาวของตะไบจะวัดจากปลายของตะไบถึงโคนของตะไบที่ผลิตขึ้นมาจะมีขนาดความยาวหลายขนาดให้เลือกใช้ให้เหมาะสมกับขนาดของงาน
6. กั่นตะไบ (Tang)
มีลักษณะเป็นปลายแหลม กั่นตะไบจะถูกยึดอยู่ภายในด้ามตะไบขนาดใช้งาน
7. ด้ามตะไบ (Handle) อาจเป็นด้ามไม้หรือพลาสติกสวมเข้ากับกั่นตะไบ เพื่อให้มือจับประคอง ในการปฏิบัติงานด้ามตะไบที่ดีควรมีลักษณะกลมมน ทำให้สามารถปฏิบัติงานได้นานโดยไม่รู้สึกเจ็บมือ
ก่อนที่ผมจะอธิบายถึงชนิดของตะไบ
ผมขออธิบายรายละเอียดปลีกย่อย อย่างเช่น ลักษณะของฟันตะไบก่อนนะครับ
ลักษณะของฟันตะไบที่ใช้กันอยู่ทั่วไป
สามารถแบ่งแบ่งออกได้เป็น 4 รูปแบบครับ คือ
ก. ลักษณะคมตัดเดี่ยว (single-cut) จะเป็นลักษณะร่องฟันมีแถวเดียวซึ่งจะทำมุมกับแนวยาวของหน้าตะไบ
ข. ลักษณะคมตัดคู่ (Double-cut) จะแตกต่างกับลักษณะแรกตรงที่ร่องฟันจะตัดกัน ปลายคมตัดจะมียอดแหลมสามารถตัดเฉือนวัสดุได้ดีกว่า
ค.
ลักษณะคมตัดหยาบ (Rasp-cut) ลักษณะของฟันจะเป็นยอดแหลมคล้ายฟันของเครื่องมือช่างที่สำหรับตกแต่งไม้ ซึ่งเรียกว่า “บุ้ง” ดังนั้นคมตัดชนิดนี้ใช้แต่งวัสดุอ่อนเช่น อลูมิเนียม ฯลฯ
ง. ลักษณะคมตัดเป็นรูปโค้ง (Curved-cut) ลักษณะของฟันชนิดนี้จะเป็นรูปโค้งมีระยะห่างระหว่างฟันมาก
เวลาใช้งานเศษวัสดุจะไม่ติดร่องฟัน ใช้ทำงานตกแต่ง วัสดุนี้มีลักษณะโค้งนูนจึงสะดวกกว่าแบบอื่นมากครับ
นอกจากลักษณะของฟันตะไบที่แบ่งออกเป็น 4 แบบแล้ว
ยังสามารถแบ่งความหยาบละเอียด หรือระยะห่างระหว่างแถวของฟันตะไบออกได้อีก 6 แบบ คือ หยาบมาก (Rough) หยาบ (Coarse) หยาบปานกลาง
(Bastard) ละเอียดปานกลาง (Second cut ) ละเอียด (Smooth) และ ละเอียดมาก (Dead Smooth)
ตะไบที่นิยมใช้ส่วนมาก จะเป็นตะไบแบบฟันหยาบปานกลาง ตะไบแบบฟันละเอียดปาน
กลาง และตะไบแบบฟันละเอียดครับ สำหรับตะไบแบบฟันหยาบมาก แบบฟันหยาบและฟันละเอียด
มาก จะใช้ในงานเฉพาะอย่างเท่านั้น โดยความหยาบละเอียดของตะไบจะเปลี่ยนแปลงไปตามขนาดความยาวของตะไบ
ตะไบที่มีขนาดใหญ่จะมีฟันหยาบกว่าตะไบที่มีขนาดเล็ก ดังนั้นตะไบขนาดเล็ก แบบฟันหยาบมาก
อาจจะมีความหยาบละเอียดของฟันตะไบเท่ากับตะไบขนาดใหญ่แบบฟันละเอียดปานกลางก็เป็นได้ครับ
ตะไบแบ่งออกเป็น 12
ชนิดตามรูปร่างและลักษณะการใช้งาน ดังนี้ครับ
1.ตะไบช่างกุญแจ (warding File) ฟันตะไบเป็นแบบลายตัดคู่ นิยมใช้ในงานตะไบร่องฟันกุญแจ
2.ตะไบมิล (Mill File) ฟันของตะไบเป็นแบบลายตัดเดี่ยว
นิยมใช้ในงานตะไบแต่งร่องฟันของใบเลื่อยวงเดือน งานตะไบชิ้นงานบนเครื่องกลึง งานตะไบแบบถู
และงานตะไบตกแต่งผิวงานที่ทำจากทองเหลืองและบรอนซ์
3.ตะไบแบน (Flat File) ฟันตะไบเป็นแบบลายตัดคู่
นิยมใช้กับงานทั่ว ๆไป
4.ตะไบมือ (Hand File) ฟันตะไบเป็นแบบลายตัดคู่ นิยมใช้ในการตะไบตกแต่งชิ้นงานที่มีผิวหน้าแบบราบ
นอกจากนี้ยังใช้ในงานที่สามารถใช้ตะไบแบนได้
5.ตะไบหน้าแคบ (Pillar File) ฟันตะไบเป็นแบบลายตัดคู่
ตะไบชนิดนี้จะมีขนาดความกว้างน้อยกว่าตะไบมือ แต่มีความหนามากกว่า นิยมใช้ในงานตะไบที่แคบ
ๆ เช่น ในร่องลิ่ม ร่องบนชิ้นงานต่าง ๆเป็นต้น
6.ตะไบสี่เหลี่ยม (Square File) ฟันตะไบเป็นแบบลายตัดคู่ นิยมใช้ในงานตะไบชิ้นงานที่เป็นมุมฉาก นอกจากนี้ยังใช้ในการตะไบขยายขนาดร่อง
หรือ รูชิ้นงานที่เป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัสหรือสี่เหลี่ยมผืนผ้า เช่น ร่องลิ่ม และร่องเฟืองสไปล์น
(Splines) เป็นต้น
7.ตะไบกลม (Round File) มีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าตะไบหางหนู
(Rat Tail File) ฟันของตะไบมีทั้งแบบลายตัดเดี่ยวและลายตัดคู่ นิยมใช้ในงานตะไบส่วนโค้งของชิ้นงาน
ใช้ตะไบขยายขนานรูกลม และใช้ตะไบร่องโค้ง
8.ตะไบท้องปลิง (Half Round File) ฟันตะไบเป็นแบบลายตัดคู่
นิยมใช้งานผิวงานที่เป็นโค้ง
9.ตะไบสามเหลี่ยม (Three Square File) ฟันตะไบเป็นแบบลายตัดคู่ นิยมใช้ในงานตะไบมุมของชิ้นงานที่มีมุมน้อยกว่า
90 องศา
10.ตะไบปลายมีด (Knife File) ฟันตะไบเป็นแบบลายตัดคู่ นิยมใช้ในงานตะไบร่องงานที่มีขนาดแคบ ๆ ลักษณะตะไบปลายมีด
11.ตะไบช่างทอง (Jeweler’s File) เป็นตะไบขนาดเล็ก ใช้สำหรับงานที่ต้องการความละเอียดมาก ๆ ตะไบชนิดนี้มีขนาดความยาวตั้งแต่
4-6 นิ้ว (100-150 มม.) ตะไบช่างทองนี้ปกติจะทำออกมาเป็นชุด
ซึ่งประกอบด้วยตะไบรูปร่างต่าง ๆ
12.ตะไบปลายงอ (Liffler’s File) ตะไบชนิดนี้ถูกผลิตขึ้นมาเพื่อใช้ในงานทำแม่พิมพ์โลหะ(Tool
and Die) และงานทำแม่พิมพ์พลาสติก (Mold) โดยเฉพาะ
แค่แยกชนิดของตะไบแต่ละชนิดก็ค่อนข้างจะปวดหัวกันแล้วนะครับท่านผู้อ่าน
แต่ถึงจะปวดหัวยังไง เราก็จำเป็นต้องเลือกใช้ตะไบให้ถูกต้องตามคุณสมบัติเฉพาะของมัน
เพื่อที่จะได้งานที่มีคุณภาพและเนื้องานที่ดีนะครับ
สำหรับวิธีการใช้และวิธีการดูแลรักษา ผมขอยกไปไว้ในอีกบทความนึง
***หากต้องการคำปรึกษาสามารถสอบถามเพิ่มได้ที่นี่เลยนะครับ***
***บุญสิทธิ์
0817345965,0865225965*** |